دلیل چسبندگی بینی چیست و چه روش‌های درمانی دارد؟

یکی از عوارض جراحی بینی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، چسبندگی بینی است. این حالت باعث ناراحتی فرد بیمار شده و بر روی عملکرد سیستم تنفسی او تاثیر بسزایی دارد. دلایل مختلفی برای بروز این عارضه بعد از رینوپلاستی وجود دارند و خوشبختانه شما با کمک جراح منتخب خود می‌توانید از شر این اختلال خلاص شوید. در این راهنما توضیح می‌دهیم که چسبندگی بینی چیست و به چه دلایلی رخ می‌دهد. همچنین روش‌های درمان آن را نیز توضیح خواهیم داد.

اختلال یا عارضه چسبندگی بینی بعد از عمل

چسبندگی بینی به معنی وجود نوارهایی از بافت اسکار در داخل حفره بینی است. هنگامی که مخاط بینی یا بافت ظریف داخل آن به دلیل آسیب و التهاب ناشی از جراحی دچار چسبندگی می‌شود، عملکرد سیستم تنفسی فرد بیمار مختل خواهد شد.

در صورت بروز این عارضه جریان هوا مسدود شده و حتی احتقان مزمن بینی، عفونت سینوسی و کاهش حس بویایی رخ می‌دهد. به طور معمول 2 نوع چسبندگی ناشی از عمل بینی وجود دارند که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم:

• چسبندگی‌های مخاطی: این چسبندگی زمانی رخ می‌دهد که سطوح مخاطی مجاری بینی به هم می‌چسبند و این نوع عارضه بیشتر در نتیجه التهاب و مداخلات جراحی بروز پیدا می‌کند.
• چسبندگی فیبرینی: این چسبندگی‌ها عمیق‌تر از چسبندگی بافت هستند و اغلب ناشی از ضربه یا التهاب مزمن خواهند بود.

برای تشخیص نوع چسبندگی بینی خود باید از متخصص جراح منتخبتان کمک و راهنمایی بگیرید. در واقع جراح بینی در جلسات معاینه بعد از عمل نوع چسبندگی بینی شما را تشخیص می‌دهد و بهترین روش درمانی را انتخاب خواهد کرد.

دلایل بروز چسبندگی بینی

یکی از شایع‌ترین علل چسبندگی بینی اعمال جراحی یا رینوپلاستی است. افرادی که با عمل سینوس یا مجاری بینی خود را درگیر می‌کنند، بیشتر به این عارضه دچار خواهند شد. روش‌های جراحی همانند سپتوپلاستی، کوتاهی شاخک یا جراحی سینوس به تشکیل بافت اسکار منجر می‌شود.

در صورتی که روند بهبودی شما بعد از عمل بینی با عفونت درگیر شود و یا التهاب بیش از حد را تجربه کنید، احتمال بروز این نوع عارضه نیز افزایش می‌یابد. در بخش‌های بعدی دلایل اصلی بروز چسبندگی بینی را به طور خلاصه شرح می‌دهیم.

التهاب مزمن بینی

شرایطی مانند سینوزیت مزمن یا رینیت آلرژیک باعث التهاب طولانی مدت در مجاری بینی می‌شود. این التهاب مداوم اگر ادامه پیدا کند، به طور حتم چسبندگی بینی نیز رخ می‌دهد. از آنجایی که به هنگام التهاب مزمن ناشی از عمل بینی بدن تلاش می‌کند تا بافت‌های تحریک‌شده را بهبود بخشد، احتمال بروز چسبندگی افزایش می‌یابد.

تروما

صدمات وارده به بینی همانند تصادف، ورزش، ضربه و جراحی به تشکیل بافت اسکار منجر می‌شوند. این بافت نیز در ادامه باعث ایجاد چسبندگی بینی می‌شود؛ زیرا بدن برای بهبود نواحی آسیب‌دیده در تلاش است.

عفونت

عفونت‌های بینی از جمله عفونت ویروسی، باکتریایی و قارچی نیز به التهاب و بروز چسبندگی بینی منجر می‌شود. در واقع عفونت‌های مکرر بعد از رینوپلاستی بروز این عارضه را تشدید خواهد کرد.

روش جراحی نامناسب

در صورتی که از یک جراح ماهر برای عمل بینی خود کمک نگیرید، به طور حتم پشیمان خواهید شد؛ زیرا جراحان نوپا و تازه کار تاثیرات منفی زیادی بر روی ساختار بینی شما خواهند داشت. در ضمن عوارض عمل بینی را تجربه خواهید کرد.

برای مثال اگر در طول عمل خشکی یا تحریک بیش از حد بینی رخ دهد، بدون شک بعد از جراحی شما با عارضه چسبندگی بینی روبرو می‌شوید. در ضمن ایجاد هر نوع زخم غیرطبیعی در بینی یا آسیب به مخاط در حین عمل به تولید اسکار و در نهایت چسبندگی منجر می‌شود.

نفوذ اجسام خارجی به داخل بینی

همیشه چسبندگی بینی به دلیل رینوپلاستی یا جراحی نیست، بلکه در برخی موارد نفوذ اجسام خارجی به مجرای بینی مخاط آن را تحریک می‌کند. برای مثال اگر اشیا کوچک به درون بینی راه یابند، بدون شک چسبندگی بینی رخ می‌دهد؛ زیرا بینی شما در پاسخ به این موضوع واکنش نشان خواهد داد.

علائم چسبندگی بینی

شناخت علائم چسبندگی بینی برای مداخله به موقع آن بسیار مهم است. بدین ترتیب شما برای تشخیص به موقع و رفع این اختلال آزاردهنده باید با علائم اولیه آن آشنا باشید. در ادامه برخی از رایج‌ترین و واضح‌ترین علائم چسبندگی بینی بعد از عمل را شرح می‌دهیم:

• گرفتگی بینی: یکی از شایع‌ترین علائم، احتقان مزمن بینی است. چسبندگی جریان هوا را مسدود می‌کند و تنفس از طریق بینی دشوار می‌شود.
• کاهش حس بویایی: این عارضه در عملکرد بویایی شما اختلال ایجاد می‌کند و به کاهش حس بویایی یا حتی آنوسمی و از دست دادن کامل توانایی بویایی منجر می‌شود.
• عفونت‌های مزمن سینوسی: به دلیل مسدود شدن مجاری بینی، افراد شاید عفونت‌های مکرر سینوسی را تجربه کنند که این مشکلات با درد صورت، فشار و ترشحات مخاطی همراه خواهند بود.
• ورود مخاط بینی به گلو: چسبندگی به بروز ترشحاتی در بینی منجر می‌شود. در چنین حالتی مخاط اضافی در گلو جمع می‌شود و ناراحتی و سرفه رخ می‌دهد.
• خونریزی بینی: در برخی موارد، وجود چسبندگی به خونریزی بینی منجر خواهد شد. این شرایط زمانی تشدید می‌یابد که بافت‌های بینی تحریک شوند یا آسیب ببینند.
• احساس فشار و درد در بینی: بعد از عمل شاید با لمس نواحی عمل شده یا حتی حرکت کردن فشار و درد زیادی را متحمل شوید که نشان‌دهنده چسبندگی است.
• خروپف: از آنجایی جریان هوا کاهش می‌یابد یا انسداد پیدا می‌کند، افراد مبتلا به این عارضه به هنگام خواب تنفس صداداری خواهند داشت.
• تغییر شکل ظاهری بینی: در موارد شدید چسبندگی شاید بینی شما کج شود یا شکل کلی آن با تغییراتی همراه باشد.

عوارض چسبندگی بینی بعد از عمل

چسبندگی بینی بعد از جراحی با عوارض جانبی متعددی همراه است که بر سلامت کلی بینی شما و کیفیت عملکرد سیستم تنفسی‌تان تاثیر منفی دارد. عوارض این اختلال مشابه با علائم اولیه آن هستند اما این عوارض تنها بعد از عمل بینی رخ می‌دهند.

مسدود شدن جریان هوا در بینی یا احتقان آن از جمله عوارض ناشی از چسبندگی بینی بعد از رینوپلاستی است که این معضل راه‌های بینی شما مسدود شده و نفس کشیدن از طریق بینی برایتان دشوار می‌شود. در نهایت این احتقان بینی یکی از عوارض ناشی از چسبندگی بعد از عمل است.

از آنجایی که چسبندگی بینی با گیرنده‌های بویایی شما در ارتباط است، به طور حتم با اختلال بویایی، کاهش این حس و سایر تغییرات مربوط به بویایی خود روبرو می‌شوید. افزایش خطر بروز عفونت‌های مزمن سینوسی از دیگر عوارض چسبندگی بینی هستند.

در واقع انسداد مجاری بینی مانع از تخلیه سینوس می‌شود و در نهایت عفونت‌های مکرر سینوسی بعد از جراحی رخ می‌دهند. این عوارض ناشی از چسبندگی با درد صورت، احساس فشار زیاد بر روی بینی و ترشحات مخاطی همراه خواهند بود.

روش‌های جلوگیری از بروز چسبندگی بینی بعد از جراحی

برای اینکه از عمل بینی خود نتیجه دلخواه را بگیرید و عملکرد بینی‌تان نیز با هیچ اختلالی مواجه نشود، بهتر است به روش‌های جلوگیری از بروز چسبندگی توجه داشته باشید. برای مثال با رعایت کردن دستورالعمل‌های توصیه شده توسط پزشک، مصرف داروهای تجویزشده و غیره چسبندگی بینی را تجربه نخواهید کرد.

همچنین شستشوی بینی و مرطوب نگه داشتن مجاری آن به کاهش پوسته پوسته شدن بینی کمک می‌کند و روند بهبودی شما تسریع می‌یابد. به طور کلی باید رطوبت بینی خود را حفظ کنید تا مجرای بینی‌تان خشک نشود و چسبندگی بعد از جراحی رخ ندهد.

در نهایت اینکه از عوامل تحریک‌کننده و مواد آلرژی‌زا همانند دود، بوهای قوی و مواد حساسیت‌زا که مخاط بینی را تحریک می‌کنند دوری کنید؛ زیرا این مواد به التهاب بینی منجر می‌شوند. در ضمن باید عفونت بعد از جراحی بینی خود را به سرعت درمان کنید. برخی دیگر از روش‌های جلوگیری از بروز این عارضه عبارت هستند از:

• مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هر نوع درد، تورم یا ترشحات غیرعادی شدید
• محدود کردن فعالیت بدنی
• عدم انجام فعالیت‌های سنگین
• بلند نکردن اجسام سنگین در دوره نقاهت اولیه
• حضور در جلسات ارزیابی و معاینه بعد از عمل
• مصرف داروهای ضد التهاب

تشخیص عارضه چسبندگی بینی بعد از عمل

تشخیص این اختلال به طور معمول به بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی نیاز دارد. متخصص و جراح بینی شما به روش‌های مختلفی می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد. در ادامه بهترین و کارآمدترین روش‌های تشخیص دقیق چسبندگی را شرح می‌دهیم:

• آندوسکوپی بینی: آندوسکوپی بینی در واقع قرار دادن یک لوله نازک و منعطف با دوربین در مجرای بینی است. با این روش پزشک فضای داخلی بینی شما را مشاهده می‌کند و هرگونه چسبندگی یا انسداد درون آن را شناسایی خواهد کرد.
• روش‌های تصویربرداری: در برخی موارد، روش‌های تصویربرداری همانند سی تی اسکن برای دریافت نمای دقیق از مجاری بینی و سینوس‌ها قابل انجام است و به ارزیابی دقیق میزان چسبندگی بینی بعد از عمل کمک می‌کند.
• ارزیابی علائم: با بررسی علائم این عارضه از جمله مدت و شدت گرفتگی بینی یا سایر مسائل مرتبط، متخصص به اطلاعات ارزشمندی در مورد اختلال چسبندگی دست می‌یابد.

به طور کلی با تشخیص به موقع این عارضه درمان آن نیز تسهیل می‌یابد. بنابراین برای رهایی از دردسر چسبندگی بینی خود بعد از عمل به سراغ متخصص بروید و از او کمک یا راهنمایی دقیق بگیرید.

روش‌های درمان چسبندگی بینی

انتخاب بهترین روش‌ درمان برای رفع چسبندگی بینی به نوع این عارضه، شدت و دلیل بروز آن بستگی دارد. برای مثال در موارد خفیف چسبندگی بینی، فرد بیمار تنها با کمک برخی از روش‌های درمانی ساده بهبود می‌یابد. بعضی از روش‌های درمانی عادی این اختلال عبارت هستند از:

• اسپری‌های استروئیدی بینی: اسپری‌های کورتیکو استروئیدی بینی التهاب مجاری آن را کاهش می‌دهند و به کاهش علائم یا جلوگیری از ایجاد چسبندگی بیشتر کمک خواهند کرد.
• شستشوی بینی با محلول نمکی: شستشوی منظم بینی با آب نمک به مرطوب نگه‌داشتن مجاری بینی و پاکسازی مخاط آن کمک می‌کند. همین روش درمان نیز باعث کاهش علائم می‌شود.
• آنتی بیوتیک‌ها: اگر عفونت زمینه‌ای باعث ایجاد این عارضه شده است، مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت راه‌حل مناسبی خواهد بود.
• ماساژ دادن بینی: این روش درمانی باید تحت نظر متخصص و به آرامی انجام شود.
• توجه به مراقبت های بعد از عمل: با رعایت توصیه‌های ذکر شده توسط متخصص شما می‌توانید تا حد زیادی از مانع از بروز این عارضه شوید یا حتی به درمان آن کمک کنید.

جراحی مجدد به منظور درمان چسبندگی بینی

در موارد شدید که این عارضه با مصرف داروهای مختلف رفع نمی‌شود، متخصصان از عمل مجدد برای درمان چسبندگی بینی بعد از جراحی اولیه کمک می‌گیرند. با شستشوی بینی بعد از عمل تا حد زیادی مانع از چسبندگی بینی خواهید شد اما در صورت تشدید این اختلال باید برای جراحی آماده شوید.

جراحی آندوسکوپی با استفاده از یک آندوسکوپ انجام می‌شود. طی این روش جراحی متخصص چسبندگی را به دقت شناسایی و درمان می‌کند تا جریان طبیعی هوا در مجاری بینی باز شود. سپتوپلاستی نیز از دیگر روش‌های جراحی برای درمان این عارضه است.

اگر به دلیل انحراف سپتوم دچار چسبندگی بینی شده‌اید، سپتوپلاستی برای اصلاح و درمان انجام می‌شود. در برخی موارد نیز متخصص از حین جراحی از چسب فیبرین استفاده می‌کند تا از چسبندگی‌ بینی بعد از عمل جلوگیری شود.

جمع بندی

چسبندگی بینی یک موضوع رایج مورد بحث نیست اما به طور قابل توجهی بر روی کیفیت زندگی افراد، سیستم تنفسی آنها و سلامت کلی بینی‌شان تاثیر دارد. درک علل، علائم و روش‌های درمانی موجود برای رفع این اختلال به شما کمک می‌کند تا زودتر از شر چسبندگی بینی خود خلاص شوید.

اگر مشکوک به این عارضه هستید، توصیه می‌کنیم به سراغ یک متخصص حرفه‌ای و ماهر بروید تا برای درمان شما دست به کار شود. دکتر علی شفیعی یکی از متخصصان گوش، حلق و بینی است که مطبی مجهز برای انجام انواع جراحی‌های زیبایی و درمانی بینی دارد.