افتادگی پلک تنها بر روی زیبایی ظاهری چهره شما تاثیر ندارد، بلکه حتی ممکن است بر روی بینایی شما نیز تاثیر منفی بگذارد. البته در بیشتر موارد با افزایش سن، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و ماهیچه‌هایی که از پلک‌ها حمایت می‌کنند با گذر زمان ضعیف می‌شوند و ظاهری خسته یا پیر بر روی صورت ایجاد خواهند کرد. نگران نباشید. با توسعه علم و تکنولوژی در زمینه زیبایی، راهکارهای زیادی برای پیشگیری و کنترل افتادگی پلک تعبیه شده‌اند. در این راهنما استراتژی‌های درمانی و روش‌های جلوگیری از افتادگی پلک را شرح می‌دهیم.
چرا دچار افتادگی پلک می‌شویم؟
قبل از اینکه راه‌های دقیق جلوگیری از افتادگی پلک را بیان کنیم، بهتر است علت این عارضه را نیز درک کنید. عوامل متعددی در ایجاد این وضعیت نقش دارند که عبارت هستند از:
- افزایش سن: روند طبیعی پیری منجر به از دست دادن قابلیت ارتجاعی پوست و قدرت عضلانی می‌شود.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی نیز نقش مهمی در ایجاد پتوز دارد.
- شرایط و وضعیت سلامتی: شرایطی همانند میاستنی گراویس، دیابت یا اختلالات عصبی با افتادگی پلک همراه هستند.
- سبک زندگی: سیگار کشیدن، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و تغذیه نامناسب روند پیری پوست را تسریع می‌کند.
با شناخت دقیق علل بروز افتادگی پلک، راحت‌تر می‌توان راهکارهای مناسب برای جلوگیری از آن پیدا کرد و به کار گرفت.
افتادگی پلک مادرزادی
پتوز یا افتادگی پلک مادرزادی در بدو تولد وجود دارد. این نوع عارضه به دلیل عوامل ژنتیکی ناشی از مشکلات رشدی در عضلاتی است که پلک‌ها را بالا می‌برند. در برخی موارد مشکلات عصبی موثر، بر عملکرد پلک نیز تاثیرگذار خواهند بود.
افتادگی پلک مادرزادی از نظر شدت متفاوت است و حتی شاید بینایی شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این شرایط زمانی وخیم می‌شود که پلک بخشی از مردمک را نیز بپوشاند. عارضه افتادگی پلک مادرزادی به درمان نیاز ندارد اما اگر بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دارد باید برای جراحی بلفاروپلاستی اقدام کرد.
افتادگی پلک آپونوروتیک
این شکل از افتادگی پلک رایج‌ترین حالت است که به دلیل ضعیف شدن یا جداشدن آپونوروز بالابرنده یا عضله مسئول بالا بردن پلک رخ می‌دهد. پیری شایع‌ترین علت بروز این نوع افتادگی پلک است؛ زیرا بافت همبند به مرور زمان کشیده و ضعیف می‌شود.
علاوه بر پیری، جراحی قبلی چشم نیز می‌تواند به این عارضه منجر شود. جراحی‌هایی مانند عمل آب مروارید، گاهی اوقات با تغییر در ساختارهای پشتیبان پلک همراه است. تروما یا آسیب به پلک نیز باعث صدمه به ماهیچه یا تاندون می‌شود.
در صورت وجود این نوع افتادگی پلک، زمانی که فرد خسته است، افتادگی پلک او بیشتر قابل توجه خواهد بود. با روش‌های درمانی غیر جراحی نیز می‌توان این عارضه را درمان کرد. البته اگر پلک قسمتی از مردمک را بپوشاند، باید به فکر جراحی باشید.
افتادگی پلک ناشی از بیماری ام اس یا میاستنی گراویس
افتادگی پلک نشانه‌ای از بیماری مولتیپل اسکلروزیس و میاستنی گراویس است. البته افتادگی پلک ناشی از این بیماری‌ها مکانیسم زمینه‌ای متفاوتی دارد. این بیماری‌ها نوعی اختلال خود ایمنی هستند که ارتباط بین اعصاب و عضلات را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
افتادگی پلک یکی از رایج‌ترین و اولین علائم این بیماری‌ها محسوب می‌شود. حتی این عارضه با دوبینی و ضعف عمومی عضلانی نیز همراه است که با فعالیت بدتر می‌شوند. آنتی بادی‌ها به گیرنده‌های استیل کولین، یک انتقال‌دهنده عصبی ضروری برای انقباض عضلانی، حمله می‌کنند و در نهایت به خستگی و ضعف عضلانی منجر می‌شوند.
برای درمان این اختلال و عارضه نیز باید از مهارکننده‌های آنتی کولین استراز که بهبود دهنده قدرت عضلانی هستند استفاده کرد. همچنین استفاده از کورتیکواستروئیدها یا سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی نیز مفید و موثر است.
چه کسانی دچار افتادگی پلک می‌شوند؟
افتادگی پلک یا پتوز افراد مختلفی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال افراد مسن که به دلیل افزایش سن خاصیت ارتجاعی پوست خود را از دست می‌دهند، بیش از سایرین در معرض این عارضه قرار دارند. در واقع عضلات پشتیبان پلک‌های افراد پیر ضعیف می‌شود و در نهایت افتادگی پلک رخ می‌دهد.
افرادی که در سابقه خانوادگی خود افتادگی پلک داشته‌اند نیز ممکن است به دلیل عوامل ارثی بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به این عارضه باشند. متاسفانه افرادی که سیگار می‌کشند و بیش از حد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند یا تغذیه نامناسب دارند، زودتر از سایرین به پیری پوست مبتلا خواهند شد.
در چنین شرایطی احتمال افتادگی پوست پلک نیز افزایش می‌یابد. دسته دیگری از افراد که احتمال دارد بیشتر از سایرین دچار افتادگی پلک شوند، زنان باردار هستند. تغییرات هورمونی و احتباس مایعات در دوران بارداری به طور موقت ظاهر پلک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم رایج افتادگی پلک
برای اینکه بتوانید از افتادگی پلک در زمان مناسب جلوگیری کنید، باید علائم اولیه آن را خیلی زود تشخیص دهید. به عبارت دیگر تشخیص علائم زودهنگام این مشکل امری بسیار مهم است. برخی از علائم رایج افتادگی پلک را در ادامه نام می‌بریم:
- افتادگی بیش از حد یک یا هر 2 پلک با شدت متفاوت
- کاهش دید که در موارد شدید رخ می‌دهد
- خستگی چشم به طوری که بلند کردن مداوم پلک‌ها باعث خستگی می‌شود
در صورتی که هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، زمان آن رسیده که اقدامات پیشگیری از افتادگی پلک را به کار برید.
روش‌های جلوگیری از افتادگی پلک
اولین و مهم‌ترین مسئله‌ای که جراحان و متخصصان زیبایی آن را به شما توصیه می‌کنند، حفظ یک رژیم غذایی سالم است. یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند به حفظ خاصیت ارتجاعی پوست کمک کند. بنابراین بر روی مصرف میوه‌ها و سبزیجات تمرکز کنید.
از انواع محصولات طبیعی به آنهایی که ویتامین سی و ای دارند برای ارتقای سلامت پوست خود کمک بگیرید. همچنین چربی‌های سالم همانند اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی، گردو و دانه کتان مصرف کنید؛ زیرا این مواد رطوبت پوست را بهبود می‌بخشند.
آبرسانی و نوشیدن آب زیاد نیز پوست را صاف و الاستیک نگه‌می‌دارد، بنابراین با یک رژیم غذایی سالم و تجویزشده جلوگیری از افتادگی پلک ساده‌تر خواهد بود. در بخش‌های بعدی سایر راهکارهای جلوگیری از این عارضه را توضیح می‌دهیم.
از سلامت کلی پوست خود محافظت کنید
یک برنامه منظم یا روتین مراقبت از پوست داشته باشید تا پلک‌های شما دچار افتادگی نشوند. همچنین مرطوب کردن پوست از دیگر روش‌های حفظ سلامت آن است. از یک کرم دور چشم سبک استفاده کنید تا پوست لطیف اطراف چشمتان مرطوب بماند.
محافظت در برابر آفتاب نیز از دیگر روش‌های حفظ سلامت کلی پوست است. برای محافظت در برابر آسیب اشعه ماورا بنفش که پیری پوست را تسریع می‌کند، روزانه از ضد آفتاب استفاده کنید. پاکسازی ملایم نیز ایده خوبی برای پیشگیری از افتادگی پلک است.
باید از مصرف پاک‌کننده‌های خشن خودداری کنید. از پاک‌کننده‌هایی کمک بگیرید که به طور خاص برای ناحیه چشم فرموله شده‌اند و آسیبی به پوست شما وارد نمی‌کنند.
خواب باکیفیت داشته باشید
کمبود خواب به خستگی چشم منجر می‌شود و افتادگی پلک شما را بیشتر نمایان می‌کند. از این رو بین 7 تا 9 ساعت برای خواب منظم خود برنامه‌ریزی کنید و به اندازه کافی استراحت داشته باشید. همان‌طور که بعد از عمل بینی سرتان را بالا نگه‌می‌دارید، برای اینکه احتباس مایعات در اطراف چشمتان کاهش یابد، بهتر است به هنگام خوابیدن سر خود را کمی بالا نگه‌دارید.
برای تقویت عضلات پلک تمرین کنید
لیفت پلک یکی از تمرینات ساده برای تقویت عضلات اطراف پلک است. چشمان خود را ببندید و پلک‌هایتان را به آرامی با نوک انگشتان خود بالا بیاورید. چند ثانیه نگه‌دارید سپس استراحت کنید. این کار را 10 تا 15 بار انجام دهید.
فشار دادن چشم نیز یک تمرین مناسب برای بهبود گردش خون و عضلات اطراف چشم است. برای انجام این تمرین، چشمان خود را به مدت 5 ثانیه محکم فشار دهید، سپس آنها را به طور کامل باز کنید. این تمرین را نیز 10 تا 15 بار انجام دهید.
به طور مرتب پلک بزنید. پلک زدن مکرر به مرطوب نگه‌داشتن چشم‌ها کمک می‌کند و ماهیچه‌های پلک شما را نیز تقویت خواهد کرد. به طور کلی برای جلوگیری افتادگی پلک خود باید به طور مرتب به خصوص به هنگام تماشای صفحه نمایش تلویزیون یا موبایل پلک بزنید.
کرم خاصی برای جلوگیری از افتادگی پلک وجود دارد؟
پاسخ به این پرسش مثبت است. در واقع استفاده از کرم‌های اختصاصی و ویژه تا حدودی به پیشگیری از افتادگی پلک کمک می‌کند. بسیاری از این کرم‌ها مخصوص دور چشم هستند و حاوی مواد مرطوب‌کننده خواهند بود که به هیدراته نگه‌داشتن پوست در اطراف چشم، بهبود خاصیت ارتجاعی و کاهش ظاهر افتادگی کمک می‌کنند. به دنبال کرم‌هایی باشید که حاوی مواد زیر باشند:
- پپتید: این مواد به تحریک روند تولید کلاژن کمک می‌کنند.
- رتینول: این ماده نیز باعث افزایش گردش سلولی پوست شده و می‌تواند استحکام آن را بهبود بخشد.
- آنتی اکسیدان: ویتامین سی و ای که از آسیب‌های محیطی محافظت می‌کنند، جزء همین مواد خواهند بود.
به طور کلی کرم‌های اختصاصی خاصیت خنک‌کنندگی دارند و پف پلک شما را کاهش می‌دهند و به طور موقت به لیفت پلک شما کمک خواهند کرد. ناگفته نماند این کرم‌ها با محدودیت‌هایی نیز همراه هستند و به طور معمول نتایج موقتی دارند.
روش‌های درمان افتادگی پلک
اگر با استفاده از روش‌های ذکر شده از تغییر در سبک زندگی گرفته تا تمرینات تقویتی نتوانستید از افتادگی پلک خود جلوگیری کنید، باید به سراغ روش‌های درمان بروید که برخی از کاربردی‌ترین آنها را در ادامه معرفی می‌کنیم:
- تزریق بوتاکس: بوتاکس به طور موقت ابروها را بلند کرده و با شل کردن عضلات اطراف چشم افتادگی پلک را کاهش می‌دهد.
- پرکننده‌های پوستی یا فیلر: فیلرها ناحیه اطراف چشم شما را حجم می‌دهند و ظاهری جوان‌تر ایجاد می‌کنند، در نتیجه اثر افتادگی نیز کاهش می‌یابد.
- جراحی: برای بهبود و درمان موارد شدید پتوز، انجام جراحی ضروری است. این روش جراحی با سفت کردن ماهیچه‌ها مسئول بلند کردن پلک‌ها خواهد بود و افتادگی را برطرف می‌کند.
- بلفاروپلاستی: یکی دیگر از روش‌های جراحی پرطرفدار، بلفاروپلاستی است که طی آن پوست و چربی اضافی پلک‌ها از بین می‌رود و ظاهر یا عملکرد آنها نیز بهبود می‌یابد.
- درمان با لیزر: لیزر درمانی نیز تولید کلاژن را تحریک می‌کند، باعث سفت شدن پوست و بهبود خاصیت ارتجاعی آن می‌شود.
درمان‌های طبیعی برای رفع افتادگی پلک
علاوه بر روش‌های ذکر شده در بخش قبلی، شما برای درمان عارضه افتادگی پلک خود میتوانید از روش‌های خانگی نیز استفاده کنید. برای مثال برش‌های خیار یکی از راه‌حل‌های کارآمد محسوب می‌شوند. خنک کردن پوست اطراف چشم با برش خیار پف این نواحی را کاهش می‌دهد و برای مدتی موقت پلک‌ها را بلند می‌کند.
چای کیسه‌ای نیز از دیگر راهکارهای خانگی برای درمان این عارضه است. کیسه‌های چای سبز یا سیاه سرد شده به دلیل خواص آنتی اکسیدانی خود به تسکین چشم‌های خسته کمک کرده و تورم آن را کاهش می‌دهند.
همه ما با خواص مختلف آلوئه‌ورا آشنایی داریم. استفاده از ژل آلوئه‌ورا در اطراف چشم نیز آبرسانی و خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌دهد. در صورتی که هر یک از تغییرات مربوط به افتادگی پلک را تجربه کردید، در ابتدا به سراغ یکی از روش‌های طبیعی و خانگی بروید.
اگر هیچ نتیجه مثبتی از این روش‌ها به دست نیاوردید، باید به سراغ متخصصانی بروید که در حوزه عمل‌های زیبایی تخصص و تجربه کافی دارند. یک جراح بینی به طور معمول در جراحی افتادگی پلک نیز سابقه خواهد داشت.
سخن آخر
پیشگیری از افتادگی پلک با انتخاب یک شیوه صحیح زندگی، انجام تمرینات و کمک گرفتن از روش‌های درمانی متنوع امکان‌پذیر است. شما حتی با استفاده از یک رژیم غذایی سالم و داشتن یک روتین پوستی مناسب میتوانید به طور قابل توجهی از افتادگی پلک‌ها جلوگیری کنید.
با این وجود برای انجام جراحی‌هایی همانند بلفاروپلاستی بهتر است از متخصصانی کمک بگیرید که در حوزه عمل‌های زیبایی به تجربه و سابقه خوبی دست یافته باشند. دکتر علی شفیعی یکی از حرفه‌ای‌ترین و ماهرترین متخصصان فعال در حوزه عمل‌های زیبایی همانند بینی و افتادگی پلک است. مطب مجهز این متخصص پاسخگو نیاز بسیاری از زیباجویان خواهد بود.
