تیغه بینی یکی از ساختارهای حیاتی بینی است که مانع میان دو حفره آن محسوب می‌شود. زمانی که این دیواره نازک تشکیل شده از غضروف و استخوان آسیب ببیند، سپتوم بینی سوراخ می‌شود. این مسئله به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و با ناراحتی، انسداد بینی و سایر عوارض همراه است. با اینکه این عارضه در میان بسیاری از افراد متقاضی عمل بینی رایج شده اما هنوز برخی از بیماران از دلیل سوراخ شدن سپتوم بینی خود خبر ندارند و علائم آن را درک نمی‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این عارضه و درک علائم اصلی آن به مطلب زیر نگاهی بیندازید.
سپتوم بینی چیست؟
سپتوم بینی یک ساختار آناتومیکی حیاتی است که در داخل بینی قرار دارد و همانند یک پارتیشن حفره بینی را به 2 نیمه متقارن تقسیم می‌کند. ساختار اصلی این قسمت از بینی تشکیل شده از غضروف و استخوان است و نقش کلیدی در عملکرد صحیح سیستم تنفسی دارد.
قسمت جلویی این ساختار به طور عمده از غضروف تشکیل شده و انعطاف‌پذیر است. قسمت پشتی آن نیز ساختارهای استخوانی را در بردارد که به طور عمده عمودی هستند. پوشش مخاطی سپتوم توسط لایه‌ای از غشای مخاطی به وجود آمده که در مرطوب کردن هوایی که تنفس می‌کنید تاثیر بسزایی دارد.
به دام انداخت ذرات و محافظت از بافت‌های زیرین در برابر عفونت توسط همین بخش از بینی انجام می‌شود. به طور کلی سپتوم بینی با تقسیم مجاری آن، به تنظیم جریان هوا از طریق بینی کمک می‌کند. حتی بر روی عملکرد سیستم بویایی نیز تاثیرگذار است.
آشنایی با عارضه سوراخ شدن سپتوم بینی
عارضه سوراخ شدن یا پارگی سپتوم بینی زمانی اتفاق می‌افتد که این دیواره غضروفی که سوراخ‌های بینی را جدا می‌کند، دچار آسیب شود. این ساختار نه تنها در کنترل روند جریان هوای بینی نقش مهمی ایفا می‌کند بلکه در بهبود کیفیت هوایی که تنفس می‌کنید نیز کارایی مفیدی دارد.
متاسفانه سوراخ شدن سپتوم بینی به مجموعه‌ای از مشکلات منجر می‌شود. برای مثال شما ناراحتی خفیف یا عارضههای شدید مربوط به ساختار بینی خود را تجربه خواهید کرد که برای درمان این مشکلات به کمک افراد متخصص و جراح نیاز دارید.
قبل از بررسی علل و علائم سوراخ شدن سپتوم بینی، درک آناتومی تیغه آن بسیار مهم است. سپتوم از استخوان و غضروف تشکیل شده که حفره بینی را به 2 بخش مجزا تقسیم می‌کند. سپتوم سالم برای عملکرد مطلوب تنفس ضروری است و در حفظ سطح رطوبت مجاری بینی نقش دارد. به طور کلی هر نوع اختلال در این ساختار می‌تواند به عوارض مختلفی منجر شود.
علل شایع سوراخ شدن سپتوم بینی
دلایل زیاد و مختلفی به سوراخ شدن سپتوم بینی منجر می‌شوند که البته راه‌های درمان مختلفی دارند. برای درک بهتر روش‌های جلوگیری از سوراخ شدن سپتوم بینی، بهتر است دلایل بروز این عارضه را بشناسید. در بخش‌های بعدی 7 دلیل سوراخ شدن سپتوم بینی را شرح می‌دهیم.
استفاده مزمن از داروهای ضد احتقان
استفاده بیش از حد از اسپری‌های بینی و ضد احتقان‌ها منجر به بیماری رینیت دارویی می‌شود که در این عارضه، بافت‌های بینی ملتهب شده و آسیب می‌بینند. استفاده طولانی مدت از این داروها باعث خشکی و فرسایش سپتوم یا در نهایت سوراخ شدن بینی می‌شود.
آسیب تروماتیک
ضربه فیزیکی به بینی در اثر تصادف، آسیب ورزشی یا حتی جراحی برای رفع مشکلات بینی به آسیب سپتوم آن منجر می‌شود. چنین آسیب‌هایی به طور مستقیم بر روی سپتوم بینی تاثیر دارند و آن را سوراخ می‌کنند. در واقع آسیب تروماتیک زمینه را برای زوال ساختار کلی بینی در آینده ایجاد می‌کند.
جراحی بینی
روش‌های مختلف عمل بینی ، همانند سپتوپلاستی یا رینوپلاستی خطر ایجاد یا تشدید سوراخ در سپتوم را به همراه دارد. جراحان همیشه در مورد خطرات احتمالی صحبت می‌کنند اما نمی‌توان از این نوع عوارض به طور کلی جلوگیری کرد. البته که سوراخ شدن سپتوم بینی به دلیل عمل بینی تا حد زیادی تحت تاثیر تخصص و سابقه جراح قرار دارد.
سینوزیت مزمن
التهاب مزمن سینوس‌ها به بروز تغییراتی در ساختار کلی حفره بینی منجر می‌شود. برای مثال شاید سپتوم بینی شما به دلیل سینوزیت مزمن نازک شود. این مسئله با گذر زمان شاید با سوراخ شدن سپتوم بینی نیز همراه باشد.
عفونت
برخی از عفونت‌ها، به ویژه آنهایی که توسط باکتری یا قارچ ایجاد می‌شوند، به نکروز بینی یا مرگ بافت حفره آن منجر خواهند شد. چنین عفونت‌هایی سپتوم را ضعیف کرده و در نهایت شاید این قسمت از بینی شما سوراخ شود.
مصرف مواد مخدر
مصرف تفریحی مواد مخدر، به ویژه استنشاق موادی همانند کوکائین به شدت به بافت‌های بینی آسیب وارد می‌کند. این آسیب منجر به سوراخ شدن سپتوم خواهد شد و البته که عوارض دیگری نیز به همراه خواهد داشت. سوراخ شدن سپتوم بینی تنها یکی از عوارض مخرب مصرف مواد مخدر است.
شرایط سیستمیک
برخی از بیماری‌های سیستمیک مانند سارکوئیدوز بافت‌های بینی را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در نهایت شما با سوراخ شدن سپتوم بینی خود روبرو می‌شوید. بنابراین به منظور جلوگیری از بروز این عارضه، اغلب به مدیریت و درمان دقیق نیاز خواهید داشت.
تشخیص سوراخ شدن سپتوم بینی
با اینکه خونریزی شدید و مداوم یکی از علائم اصلی و رایج سوراخ شدن سپتوم بینی است اما برای تشخیص و شناسایی دقیق این عارضه به مشاهده کامل یک متخصص نیاز دارید. گاهی اوقات علائم این عارضه به قدری واضح هستند که شما به راحتی سوراخ بودن سپتوم بینی خود را تشخیص می‌دهید.
در برخی موارد تشخیص این عارضه کار ساده‌ای نیست و باید از متخصصان حرفه‌ای کمک و راهنمایی دقیق بگیرید. دشواری مداوم در تنفس از طریق یک یا هر 2 سوراخ بینی نشانه‌ای از وجود سوراخ در سپتوم بینی است که به تشخیص زودهنگام این عارضه کمک می‌کند.
در نهایت اینکه اگر به طور مداوم تجربه خون دماغ شدن دارید، باید این عارضه را جدی بگیرید و برای تشخیص دقیق و موثر آن به سراغ افراد متخصص بروید. ناگفته نماند تشخیص این معضل با توجه به شدت آن، متغیر است؛ زیرا در برخی موارد به راحتی قابل تشخیص است و در شرایط دیگری به تخصص عمیق‌تر نیاز دارد.
علائم سوراخ شدن سپتوم بینی
علائم سوراخ شدن سپتوم بینی به اندازه و محل سوراخ بستگی دارد. در ضمن علل زمینه‌ای بروز این عارضه به طور حتم بر روی علائم کلی آن تاثیرگذار خواهد بود. در بخش‌های بعدی برخی از علائم شایع گزارش شده مربوط به سوراخ شدن سپتوم بینی را به طور خلاصه توضیح می‌دهیم:
- گرفتگی بینی: برخی از افراد به طور مداوم احتقان بینی را تجربه می‌کنند و همین مسئله به بروز مشکلاتی در تنفس آنها منجر می‌شود. این احتقان شما را به تنفس دهانی متکی می‌کند و به طور حتم ناراحت‌کننده است؛ زیرا با خشکی دهان نیز همراه خواهد بود.
- ترشح بینی: سوراخ شدن سپتوم بینی با افزایش ترشحات بینی یا تولید مخاط آن همراه است. بیماران ممکن است آبریزش بینی را تجربه کنند، به طوری که حتی مخاط پشت گلوی آنها قرار گیرد و در نهایت باعث ناراحت و سرفه مداوم شود. علاوه بر این تغییر در رنگ و قوام ترشحات نیز نشان‌دهنده عفونت زمینه‌ای است.
- عفونت‌های مکرر: عملکرد نامناسب بینی یکی از علائم ابتلا به عفونت‌های سینوسی و سایر عفونت‌های مربوط به دستگاه تنفس است. سوراخ شدن سپتوم بینی در عبور جریان هوا نیز اختلال ایجاد می‌کند. علائم اصلی این عارضه عبارت هستند از درد صورت، فشار بر روی بینی، تب و کاهش حس بویایی.
- ایجاد صدای سوت در بینی: بسیاری از افرادی که سپتوم سوراخ دارند، هنگام نفس کشیدن به خصوص در زمان بازدم، صدای سوت قابل توجهی را گزارش داده‌اند. این صدا به دلیل عبور جریان هوا از سوراخ ایجاد می‌شود.
- درد یا فشار صورت: از دیگر علائم این عارضه احساس درد و فشار در صورت به ویژه در نواحی سینوسی است. این ناراحتی با عفونت و التهاب مرتبط با سوراخ سپتوم تشدید می‌یابد.
- از دست دادن حس بویایی: سوراخ شدن سپتوم بینی شاید بر سیستم بویایی شما نیز تاثیر بگذارد و به کاهش یا تغییر این حس منجر شود.
معاینه فیزیکی بعد از سوراخ شدن سپتوم بینی
این روش معاینه باید تحت نظر متخصصان گوش، حلق و بینی انجام شود. به عبارت دیگر معاینه فیزیکی راهی موثر و دقیق در تشخیص سوراخ سپتوم بینی است. در طول معاینه متخصص به طور بصری بینی شما را تحت ارزیابی دقیق قرار می‌دهد.
در ضمن جراحان حرفه‌ای از تکنیک‌های خاصی برای ارزیابی شرایط تیغه بینی شما استفاده می‌کنند. قبل از شروع معاینه فیزیکی، متخصص سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و علائمی را در این روند تجربه کرده‌اید، تحت بررسی دقیق قرار می‌دهد. در معاینه فیزیکی به این مسائل نیز توجه می‌شود:
- مدت و شدت علائم مربوط به سوراخ شدن سپتوم بینی
- سابقه ضربه به بینی
- تکنیک‌های جراحی استفاده شده
- وجود شرایط مزمن همانند آلرژی یا بیماری‌های خود ایمنی
- تغییر شکل بینی
- عدم تقارن سوراخ های بینی
- تغییرات پوست بینی
فراموش نکنید قطعی‌ترین روش برای تشخیص این عارضه طی معاینه فیزیکی، استفاده از روش آندوسکوپی بینی است. طی این روند متخصص یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به نام آندوسکوپ مجهز به دوربین و نور استفاده می‌کند و این ابزار را به آراومی وارد یکی از سوراخ‌های بینی شما خواهد کرد.
روش‌های درمان سپتوم سوراخ شده بینی
درمان معضل سپتوم سوراخ شده بینی نیز به اندازه درک علل و علائم آن مهم است. همچنین انتخاب بهترین روش درمانی بیش از هر چیزی به دلیل این بروز این عارضه بستگی دارد. در نظر داشته باشید، در برخی موارد رفع این عارضه راحت است اما در شرایط سخت‌تر به عمل جراحی نیاز دارید.
برای سوراخ‌های کوچک سپتوم بینی که علائم خفیف دارند شما میتوانید از درمان‌های ساده‌تری کمک بگیرید. افزایش رطوبت در هوا می‌تواند به مرطوب نگه‌داشتن مجاری بینی و کاهش تحریک آن کمک کند.
استفاده از یک مرطوب‌کننده در خانه یا اسپری‌های نمکی بینی به کاهش علائم این عارضه کمک می‌کنند. در ضمن شما با شستشوی بینی بعد از عمل نیز تا حد زیادی میتوانید از سوراخ شدن سپتوم بینی خود جلوگیری کنید.
در واقع شستشوی منظم با محلول نمکی به پاکسازی مخاط و مواد زائد درون مجرای بینی، کاهش خشکی و به حداقل رساندن پوسته پوسته شدن بافت اطراف سوراخ بینی کمک می‌کند. برخی دیگر از روش‌های درمانی را در ادامه توضیح می‌دهیم.
درمان‌های موضعی
استفاده از پمادها و ژل‌های داروهایی در داخل سوراخ‌های بینی خشکی آن را کاهش داده و مانع از پوسته پوسته شدن بینی می‌شود. این موارد از علائم سپتوم سوراخ شده هستند که متخصصان با مشاهده آنها به خطر بروز عفونت نیز فکر می‌کنند.
به طور کلی استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک موثر، بر روی درمان مشکل سوراخ شدن سپتوم بینی تاثیرگذار هستند. بنابراین به عنوان یک روش درمان محسوب می‌شوند.
اجتناب از محرک‌ها
بیماران باید از قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی همانند دود سیگار، مواد شیمیایی شدید یا آلرژن‌ها اجتناب کنند. با دوری از این محرک‌ها به طور حتم علائم مربوط به سوراخ شدن سپتوم بینی نیز کاهش می‌یابد و تا حدودی شاهد بهبود مشکل خود خواهید بود.
جراحی بینی برای درمان سپتوم بینی سوراخ شده
در صورتی که روش‌های درمانی ذکر شده در بخش‌های قبل تاثیرگذار نبودند و با شکست مواجه شدند یا اینکه سوراخ سپتوم بینی شما بیش از حد بزرگ است، باید به فکر جراحی بینی باشید. برای مثال سپتوپلاستی یک روش جراحی است که با هدف اصلاح انحراف سپتوم انجام می‌شود.
این نوع جراحی اگر تحت نظر متخصصان حرفه‌ای انجام شود، به طور حتم با ترمیم سوراخ‌های سپتوم همراه خواهد بود. جراح از طریق سوراخ‌های بینی به مجرای آن دسترسی می‌یابد و به تغییر استخوان یا غضروف منحرف شده کمک می‌کند.
طی روش سپتوپلاستی اگر سوراخی شناسایی شود، جراح شاید از تکنیک‌هایی برای بستن سوراخ استفاده کند. برای مثال پیوند غضروف یا بخیه زدن از جمله روش‌های قابل انجام در زمان جراحی مشکل سپتوم سوراخ شده بینی است.
سخن آخر
در این راهنما به طور مفصل در مورد مشکل سوراخ شدن سپتوم بینی توضیح دادیم و اطلاعات دقیقی را در مورد این معضل مطرح کردیم. با تشخیص به هنگام این اختلال، درمان آن نیز ساده‌تر خواهد بود. البته که در صورت شدید بودن معضل سوراخ شدن سپتوم بینی باید به فکر جراحی باشید و برای جراحی نیز باید از افراد متخصص کمک بگیرید.
یکی از بهترین متخصصان گوش، حلق و بینی دکتر علی شفیعی است که علاوه بر انجام جراحی زیبایی در انجام این نوع عمل‌های درمانی نیز موفق خواهد بود. تیم دکتر شفیعی با ارائه مشاوره کامل بهترین اطلاعات را در مورد وضعیت بینی شما در اختیارتان قرار می‌دهد.
